Νίκος Καζαντζάκης: οι Τόποι της ζωής, της ψυχής και του νου
Το εικαστικό αφιέρωμα «Νίκος Καζαντζάκης: Οι Τόποι», σχεδιάστηκε από τη μικρή αλλά ενθουσιώδη ομάδα της IANOS Αίθουσα Τέχνης στο πλαίσιο της επετείου των 60 ετών από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη, με την αμέριστη στήριξη των Εκδόσεων Καζαντζάκη, του στενού συνεργάτη τους Νίκου Ματθιουδάκη καθώς και του Νίκου Καρατζά.
Εστιασμένο στα τοπία της ζωής και των συνεχών περιπλανήσεων, στα τοπία της γραφής και της έμπνευσης του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, το αφιέρωμα συγκεντρώνει σημαντικούς ζωγράφους και έργα που στο μεγαλύτερο μέρος τους πραγματοποιήθηκαν ειδικά για την έκθεση.
Το εικαστικό αφιέρωμα «Νίκος Καζαντζάκης: Οι Τόποι», σχεδιάστηκε από τη μικρή αλλά ενθουσιώδη ομάδα της IANOS Αίθουσα Τέχνης στο πλαίσιο της επετείου των 60 ετών από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη, με την αμέριστη στήριξη των Εκδόσεων Καζαντζάκη, του στενού συνεργάτη τους Νίκου Ματθιουδάκη καθώς και του Νίκου Καρατζά.
Εστιασμένο στα τοπία της ζωής και των συνεχών περιπλανήσεων, στα τοπία της γραφής και της έμπνευσης του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, το αφιέρωμα συγκεντρώνει σημαντικούς ζωγράφους και έργα που στο μεγαλύτερο μέρος τους πραγματοποιήθηκαν ειδικά για την έκθεση.
Η σπουδαία μικρογεωγραφία του Ελληνικού που αγάπησε ο Νίκος Καζαντζάκης, από την γενέθλια Κρήτη ως το πνευματικό καταφύγιο της Αίγινας και από την καθολική Νάξο ως την προπολεμική και τη μεταπολεμική Αθήνα, το Άγιον Όρος και την Πελοπόννησο, αλλά και τα ίχνη της ευρωπαϊκής καιοικουμενικής περιήγησης ενός χαλκέντερου ταξιδευτή και παγκόσμιου ανήσυχου διανοούμενου και πολιτικού στοχαστή, στη Γαλλία (Paris, Antibes), την Ιταλία (Ρώμη, Βατικανό, Πομπηία), την Αυστρία, τη Ρωσία, την Αίγυπτο, τη Γερμανία, την Αγγλία και την Κίνα, εξακολουθεί ως σήμερα να συναρπάζει τη φαντασία και τον νου.
Τα απέριττα τοπία των κρητικών ελαιόδενδρων και οι απόκρημνοι βράχοι στις σκήτες του Αγίου Όρους, οιθαλασσινοί παφλασμοί και τα αγριοπούλια του Σαρωνικού και του Αιγαίου Πελάγους, τα χρυσά σταροχώραφα της Πελοποννήσου και η κοιμισμένη βυζαντινή πολιτεία του Μυστρά, οι νοσταλγικές εξοχές της Αγγλίας και τα αζουρένια καλοκαίρια στα ακρωτήρια της Νοτίου Γαλλίας, οι περίκλειστοικήποι στην Αλάμπρα, τα προσκυνήματα του Αγίου Φραγκίσκου στην Ασίζη και οι πυρακτωμένες μνήμες της τερρακόττας στην Πομπηία, οι ακίνητες λίμνες της Ελβετίας, τα ερημικά τοπία του Καυκάσου και οιαρχέγονες θεότητες της Κύπρου, οι ανθισμένες κερασιές της Ιαπωνίας και οι πορσελάνινες νύχτες της Κίνας, αποτέλεσαν το πολύτιμο αλφαβητάριο των αφηγήσεων ετούτης της έκθεσης.
Και εάν δεν προκαλεί απορία το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των έργων αποτελεί συγκινητική και επίμονη αναφορά στην Κρήτη, τον γενέθλιο και αυτοαναφορικό τόπο του συγγραφέα αλλά επίσης, βιωμένο γενέθλιο τόπο αρκετών από τους εξαιρετικούς συμμετέχοντες,θα ήθελα να σταθώ για λίγο στην εξίσου επίμονη παρουσία της Αίγινας ανάμεσα στα έργα της έκθεσης:
Έχοντας επιστρέψει στην Eλλάδα το 1931, ο Νίκος Καζαντζάκης εγκαθίσταται στην Aίγινα όπου και αγοράζει γη το 1935, με την επιστροφή του από την Ιαπωνία και την Kίνα. Το σπίτι που αποπερατώθηκε στη βορειοδυτική παραθαλάσσια πλευρά του νησιού λίγο αργότερα, αποτέλεσε έκτοτε την πρώτη μόνιμή του κατοικία.
Είναι το ίδιο σπίτι όπου εκείνος ατενίζοντας από την ανεμπόδιστη θέα τη θάλασσα και κολυμπώντας στα κρυφά βράχια από κάτω, ολοκλήρωσε την έκτη γραφή της Oδύσσειας. Το ίδιο σπίτι που έως και σήμερα «κλείνει» νοητά τη διαδρομή-προσκύνημα στα σπίτια και τη μνήμη των ιερών τεράτων του ελληνικού πνεύματος, της γραμμής και του χρώματος που αγάπησαν εξίσου το νησί. Το ίδιο σπίτι με ορίζοντα τη θέα του οποίου πέρασα τα καλοκαίρια μου κι εγώ, ακούγοντας τις αφηγήσεις της μητέρας μου για τις μουσικές βεγγέρες στο αιγινήτικο σαλόνι των γονιών της και τις πολύωρες συναρπαστικές συνομιλίες με τον Καζαντζάκη, τη δύσκολη περίοδο από το 1940 έως το 1944 που ο συγγραφέας είχε και εκείνος βρει καταφύγιο γόνιμο και φιλόξενο στο νησί.
Και οι ιστορίες αυτές, είναι κι ετούτες αναπόσπαστο κομμάτι ετούτης της έκθεσης.
Τα απέριττα τοπία των κρητικών ελαιόδενδρων και οι απόκρημνοι βράχοι στις σκήτες του Αγίου Όρους, οιθαλασσινοί παφλασμοί και τα αγριοπούλια του Σαρωνικού και του Αιγαίου Πελάγους, τα χρυσά σταροχώραφα της Πελοποννήσου και η κοιμισμένη βυζαντινή πολιτεία του Μυστρά, οι νοσταλγικές εξοχές της Αγγλίας και τα αζουρένια καλοκαίρια στα ακρωτήρια της Νοτίου Γαλλίας, οι περίκλειστοικήποι στην Αλάμπρα, τα προσκυνήματα του Αγίου Φραγκίσκου στην Ασίζη και οι πυρακτωμένες μνήμες της τερρακόττας στην Πομπηία, οι ακίνητες λίμνες της Ελβετίας, τα ερημικά τοπία του Καυκάσου και οιαρχέγονες θεότητες της Κύπρου, οι ανθισμένες κερασιές της Ιαπωνίας και οι πορσελάνινες νύχτες της Κίνας, αποτέλεσαν το πολύτιμο αλφαβητάριο των αφηγήσεων ετούτης της έκθεσης.
Και εάν δεν προκαλεί απορία το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των έργων αποτελεί συγκινητική και επίμονη αναφορά στην Κρήτη, τον γενέθλιο και αυτοαναφορικό τόπο του συγγραφέα αλλά επίσης, βιωμένο γενέθλιο τόπο αρκετών από τους εξαιρετικούς συμμετέχοντες,θα ήθελα να σταθώ για λίγο στην εξίσου επίμονη παρουσία της Αίγινας ανάμεσα στα έργα της έκθεσης:
Έχοντας επιστρέψει στην Eλλάδα το 1931, ο Νίκος Καζαντζάκης εγκαθίσταται στην Aίγινα όπου και αγοράζει γη το 1935, με την επιστροφή του από την Ιαπωνία και την Kίνα. Το σπίτι που αποπερατώθηκε στη βορειοδυτική παραθαλάσσια πλευρά του νησιού λίγο αργότερα, αποτέλεσε έκτοτε την πρώτη μόνιμή του κατοικία.
Είναι το ίδιο σπίτι όπου εκείνος ατενίζοντας από την ανεμπόδιστη θέα τη θάλασσα και κολυμπώντας στα κρυφά βράχια από κάτω, ολοκλήρωσε την έκτη γραφή της Oδύσσειας. Το ίδιο σπίτι που έως και σήμερα «κλείνει» νοητά τη διαδρομή-προσκύνημα στα σπίτια και τη μνήμη των ιερών τεράτων του ελληνικού πνεύματος, της γραμμής και του χρώματος που αγάπησαν εξίσου το νησί. Το ίδιο σπίτι με ορίζοντα τη θέα του οποίου πέρασα τα καλοκαίρια μου κι εγώ, ακούγοντας τις αφηγήσεις της μητέρας μου για τις μουσικές βεγγέρες στο αιγινήτικο σαλόνι των γονιών της και τις πολύωρες συναρπαστικές συνομιλίες με τον Καζαντζάκη, τη δύσκολη περίοδο από το 1940 έως το 1944 που ο συγγραφέας είχε και εκείνος βρει καταφύγιο γόνιμο και φιλόξενο στο νησί.
Και οι ιστορίες αυτές, είναι κι ετούτες αναπόσπαστο κομμάτι ετούτης της έκθεσης.
Ίρις Κρητικού